W obecnych czasach badanie nasienia powinno być czymś tak naturalnym, jak kontrolowanie poziomu cukru czy cholesterolu we krwi. Wykonanie takiego badania jest szczególnie zalecane wtedy, gdy para bezskutecznie stara się o dziecko. Powszechnie wiadomo już, że przyczyna nieposiadania dziecka, pomimo starań, może w takim samym stopniu zależeć od kobiety, jak i od mężczyzny. Panowie, którzy pragną być ojcami, zdecydowanie powinni wziąć pod uwagę fakt, że odpowiedzialność w staraniach o dziecko spoczywa także na nich. Co powinien zrobić rozsądny, przyszły tata? Poddać analizie swoje nasienie i w razie konieczności, podjąć leczenie.
Warto więc, aby na pierwszą wizytę u lekarza, który leczy niepłodność, wybrać się we dwoje. Lekarz na podstawie wywiadu zleci odpowiednie badania. Jeśli uzna, że warto skontrolować jakość nasienia, najprawdopodobniej poprosi mężczynę, aby się do tego odpowiedno przygotował. Dlaczego badania nie można zrobić od razu? Chodzi o to, aby wyniki były jak najbardziej wiarygodne. Tak samo dzieje się np. w przypadku pobierania krwi do analizy. Pacjent ma wcześniej wskazane wytyczne, m.in. musi być na czczo. W przypadku badania nasienia pacjentowi zaleca się około 3-7 dniową wstrzemięźliwość seksualną. Czasami lekarz prosi też, aby w tym czasie zrezygnować z alkoholu i mocnej kawy.
Jakie są rodzaje badań nasienia?
Badanie nasienia, tzw. seminogram może być badaniem o typie podstawym, rozszerzonym lub testem SCD. W badaniu podstawowym analizie makroskopowej poddaje się: objętość nasienia, jego kolor, zapach, lepkość i odczyn pH (odczyn kwasowatości – prawidłowy odczyn pH ejakulatu powinien wynosić 7,2). Analizie mikroskopowej zaś poddaje się liczbę plemników w 1 ml nasienia, budowę plemników, żywotność i ruchliwość, ewentualnie aglutynację plemników (plemniki, które są ruchliwe przylegają do siebie i uniemożliwiają tym samym ruch w pożądanym kierunku).
W badaniu szczegółowym zwraca się uwagę na dodatkowe rzeczy. Bada się tutaj morfologię plemników (odsetek plemników o prawidłowej budowie, plemników o budowie wadliwej – np. wadliwa budowa główki, wstawki czy witki plemnika). Analizie poddana zostaje także liczba leukocytów i erytrocytów w nasieniu.
Test SCD
W tym rodzaju badania nasienia uzyskujemy wiedzę na temat stopnia fragmentacji materiału genetycznego plemnika. Jest to test bardziej szczegółowy, za jego pomocą możemy dowiedzieć się o przyczynie obniżonej płodności oraz poronienia czy nieprawidłowości w rozwoju zarodka.
Normy jakości nasienia. Jak interpretować wynik badania nasienia?
Tabela przedstawia prawidłowe wartości podstawowych parametrów nasienie wg norm WHO 1999 oraz nowe wytyczne oceny nasienia WHO 2010.[1]
| WHO 1999 | WHO 2010 | |
| Objętość ejakulatu | ≥ 2ml | ≥ 1.5 ml |
| Koncentracja plemników (liczba plemników w 1 ml nasienia) | ≥ 20 mln/ml | ≥ 15 mln/ml |
| Całkowita liczba plemników w ejakulacie | ≥ 40 | ≥ 39 mln |
| Ruchliwość plemników typu A+ B | ≥ 50 % | ≥ 32 % |
| Ruchliwość plemników typu D (nieruchome) | <50 % | <60 % |
| Morfologia plemników (% prawidłowych form) | ≥ 30% | ≥ 4% |
| Żywotność (%plemników żywych) | ≥ 50% | ≥ 58% |
Ruch typu A- ruch szybki, postępowy, prostoliniowy
Ruch typu B- ruch wolny, postępowy, nie całkiem linearny
Ruch typu C- ruch w miejscu
Ruch typu D – plemniki nieruchome
Badanie nasienia jest badaniem bezbolesnym. Laboratoria mają przeznaczone pokoje, w których pacjent oddaje nasienie poprzez masturbację. Zapewnione są do tego celu czasopisma lub filmy erotyczne. Ważna jest taka forma oddawania nasienia, gdyż analizy dokonuje się możliwie jak najwcześniej.
[1] Tabelka autorstwa dr Wojciecha Pabiana, http://www.staramysie.pl/nieplodnosc/123-badanienasienia-normy-analiza.html